Podstawowym aktem prawnym regulującym działania w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej jest ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy domowej  (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 424). Ustawa określa:

1)    zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej,

2)    zasady postępowania wobec osób doznających przemocy domowej,

3)    zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc domową.

Przepisy ustawy stosuje się nie tylko w przypadku stwierdzenia występowania przemocy domowej, ale także w przypadku zagrożenia przemocą domową oraz w przypadku podejrzenia stosowania przemocy domowej.

Zgodnie z definicją obowiązującą od 22 czerwca 2023 r. przez przemoc domową rozumie się jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie, wykorzystujące przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną, naruszające prawa lub dobra osobiste osoby doznającej przemocy domowej, w szczególności:

• narażające tę osobę na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
• naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
• powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
• ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
• istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ponadto w myśl definicji osoba doznająca przemocy domowej to:

a)    małżonek, także w przypadku, gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione,

b)    wstępni i zstępni oraz ich małżonkowie,

c)    rodzeństwo oraz ich wstępni, zstępni i ich małżonkowie,

d)    osoby pozostające w stosunku przysposobienia i jej małżonek oraz ich wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,

e)    osoby pozostające obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,

f)     osoby wspólnie zamieszkujące i gospodarujące oraz ich wstępni, zstępni, rodzeństwo i ich małżonkowie,

g)    osoby pozostające obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania,

h)    małoletni– wobec których jest stosowana przemoc domowa.

Przez osobę doznającą przemocy domowej należy także rozumieć małoletniego będącego świadkiem przemocy domowej wobec osób, o których mowa wyżej.

Osoba stosująca przemoc domową to osoba pełnoletnia, która dopuszcza się przemocy domowej wobec osób, o których mowa powyżej.

Przemoc cechuje:

- intencjonalność – przemoc jest zamierzonym działaniem człowieka i ma na celu kontrolowanie i podporządkowanie ofiary,

- nierównomierność sił – w relacji jedna ze stron ma przewagę nad drugą. Ofiara jest słabsza a sprawca silniejszy,

- naruszanie praw i dóbr osobistych - sprawca wykorzystując przewagę siły narusza podstawowe prawa ofiary (np. prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku, itd.)

- powodowanie cierpienia – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary. Doświadczanie cierpienia sprawia, że ofiara ma mniejszą zdolność do samoobrony.

Rodzaje przemocy:

1. Przemoc fizyczna – obejmuje różne formy użycia siły: bicie (w tym przedmiotami), popychanie, policzkowanie, szczypanie, kopanie i duszenie, szarpanie, wykręcanie rąk, przypalanie, polewanie substancjami, stosowanie broni, porzucanie w niebezpiecznej okolicy, nieudzielenie koniecznej pomocy, itp.

2. Przemoc psychiczna – przybiera formę zastraszania, szydzenia, przekleństw, wyśmiewania poglądów, religii, pochodzenia, narzucania własnych poglądów, stałej krytyki, izolacji społecznej poprzez kontrolowanie i zabranianie kontaktów z innymi, wymuszania posłuszeństwa, wyzywania, poniżania i upokarzania, zawstydzania, grożenia, itp.

3. Przemoc seksualna – obejmuje wymuszanie zachowań o charakterze seksualnym, poniżające obmacywanie, obłapywanie, zmuszanie do oglądania filmów pornograficznych, wymuszanie pożycia seksualnego, wymuszanie nieakceptowanych praktyk seksualnych, wymuszanie seksu z osobami trzecimi, itp.

4. Przemoc ekonomiczna – to odbieranie zarobionych pieniędzy, niezaspokojenie potrzeb materialnych, niedostarczanie środków finansowych na utrzymanie, uniemożliwienie podjęcia pracy, itp.

5. Przemoc zaniedbania – obejmuje narażanie na utratę życia lub zdrowia, pozostawianie bez opieki osoby, która z powodu choroby, niepełnosprawności bądź wieku nie może samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb, itp.

6. Cyberprzemoc - to przemoc z użyciem urządzeń elektronicznych, najczęściej telefonu bądź komputera. Bywa określana także jako cyberbullying, nękanie, dręczenie, prześladowanie w internecie.

Przemoc fizyczna, seksualna, psychiczna i ekonomiczna popełniona na szkodę osób najbliższych jest przestępstwem. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, może być zakwalifikowana jako przestępstwo znęcania się nad rodziną (art.207 kk.), za które grozi kara pozbawienia wolności od trzech miesięcy do 5 lat. Jeśli sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem lub jeżeli osoba pokrzywdzona targnie się na własne życie, sprawca podlega karze odpowiednio od roku do lat 10 i od 2 do 12 lat.

Zgodnie z art. 9d ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej podejmowanie interwencji w środowisku odbywa się na podstawie procedury "Niebieskie Karty" i nie wymaga zgody osoby doznającej przemocy domowej ani osoby stosującej przemoc domową. Procedura "Niebieskie Karty" obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez osoby, o których mowa w art. 9a ust. 11-11d ustawy, w związku z uzasadnionym podejrzeniem stosowania przemocy domowej. Osoby te realizują procedurę "Niebieskie Karty" zgodnie z zasadą współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego. Wszczęcie procedury "Niebieskie Karty" następuje przez wypełnienie formularza "Niebieska Karta" w przypadku powzięcia w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych podejrzenia stosowania przemocy wobec osób doznających przemocy domowej lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez świadka przemocy domowej.

 Skład Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej w Gminie Borne Sulinowo:

W skład Zespołu Interdyscyplinarnego wchodzą przedstawiciele:

1. Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie 

• Mariola Siniarska- Dyrektor MGOPS
• Katarzyna Zygmunt - Starszy specjalista pracy socjalnej
• Ludmiła Krzysztofiak - Starszy specjalista pracy socjalnej
• Joanna Mejer - Specjalista pracy socjalnej 

2. Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA)

• Ryszard Ihnatów- członek komisji

3. Komisariatu Policji w Bornem Sulinowie

• asp. szt. Przemysław Pawłat
• st. asp. Józef Miosga
• st. sierż Michał Węcław
• asp. szt. Jarosław Flak

4. Placówek oświatowych

• Szkoły Podstawowej im. Jana Nowaka - Jeziorańskiego w Bornem Sulinowie - Małgorzata Zyśko, pedagog szkolny
• Liceum Ogólnokształcącego im. Bohaterów Oflagu II D w Bornem Sulinowie - Katarzyna Kowalczyk, pedagog szkolny
• Szkoły Podstawowej im. Marii Konopnickiej w Juchowie - Ewa Sierpiejko-Oporska, pedagog szkolny
• Szkoły Podstawowej im. Pierwszych Osadników w Łubowie - Adrianna Bastek, pedagog szkolny

5. Zakładu Opieki Zdrowotnej w Bornem Sulinowie

• Aneta Niewierowska - pielęgniarka środowiskowa

6. Stowarzyszenia Trzeźwościowego Klub Abstynenta ,,Pierwszy Krok"

• Stefania Pykało - Prezes zarządu

7. Sądu Rejonowego w Szczecinku

• Roman Fons - kurator specjalista zespołu kuratorskiej służby sądowej

Instytucje udzielające wsparcia na terenie Gminy Borne Sulinowo:

1. Zespół Interdyscyplinarny przy Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie ul. Lipowa 6, Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego - Katarzyna Zygmunt  tel. 94 37 331 83

2. Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Bornem Sulinowie ul. Lipowa 6, (pracownicy socjalni ) tel. 94 37 331 83

3. Punkt Konsultacyjny (pomoc psychoterapeuty) ul. Lipowa 6 78-449 Borne Sulinowo

4. Komisariat Policji w Bornem Sulinowie ul. Bolesława Chrobrego 2 tel. 94 375 34 51

5. Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Aleja Niepodległości 6 –Inspektor ds. Uzależnień tel. 94 37 341 22

6. Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej ul. Orła Białego 5 tel. 94 37 331 16

7. Punkt Konsultacyjny ul. Szpitalna 3 (budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej) wsparcie psychologiczne , terapeutyczne – Terapeuta ds. uzależnień

8. Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Pierwszy Krok" ul. Szpitalna 3 (budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej) wsparcie psychologiczne, terapeutyczne – Terapeuta ds. uzależnień, grupy wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych.

 Instytucje udzielające wsparcia na terenie Powiatu Szczecineckiego:

• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Szczecinku ul. Wiatraczna 1 tel. 94 71 371 11

• Powiatowy Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Szczecinku ul. Wiatraczna 1 tel. 94 37 217 88, 724 752 770

• Zespół Kuratorów Rodzinnych- Sąd Rejonowy  ul. Bohaterów Warszawy 42 tel. 94 37 308 52

• Zespół Kuratorów dla Dorosłych –Sąd Rejonowy ul. Bohaterów Warszawy 42 tel. 94 37 308 16

• Punkt konsultacyjny ds. przemocy domowej w Szczecinku ul 9-go Maja 12 tel. 94 37 440 28 

• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Szczecinku ul. Wiatraczna 1 tel. 94 37 437 22

• Komenda Powiatowa Policji  w Szczecinku ul. Polna 25 tel. 94 37 535 05

 Krajowe telefony zaufania i strony www:

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" Al. Jerozolimskie 155 02-326 Warszawa

infolinia 800 120 002

tel. do sekretariatu 22 666-10-36
fax: 22 250-63-11
e-mail: biuro@niebieskalinia.info

serkretariat czynny w godzinach: poniedziałek-piątek 8.00 - 16.00

Konsultacje w sprawie przemocy prowadzone wyłącznie drogą telefoniczną pod numerem infolinii 800 120 002, mejlową pod adresem niebieskalinia@niebieskalinia.info lub listowną pod adresem Al. Jerozolimskie 155 02-326 Warszawa.

Aby zapoznać się z pełną ofertą Pogotowia ,,Niebieska Linia" zapraszamy na stronę www.niebieskalinia.info oraz www.niebieskalinia.org